Bij het schrijven van deze column denk ik aan het doodschieten van kritische cartoonisten in Parijs. Ik bespeur angst in mijn denken. Kritiek geven kan bedreiging opleveren, bijvoorbeeld als je over Geert Wilders schrijft.
Lachen trouwens. Na het geweld in Parijs publiceerde ‘onze Geert’ een knutselfilmpje met de oproep grenzen te sluiten, internationale verdragen te verscheuren, administratieve gevangenschap (wat is dat?) in te stellen en de treinstations te laten bewaken door het leger. Die man leeft volgens mij in een constante angstpsychose. Als ie maar nooit aan de macht komt, dan moeten we pas echt strijden voor onze vrijheid.
Angst kleineert, neemt ons gevangen en belemmert ons het experimenteren met nieuw gedrag. Neerwaartse spiralen en vicieuze cirkels maken problemen groter en laten oplossingen uitblijven.
Het nieuws is dagelijks angstaanjagend. Angst aanjagen uit naam van islam of angst aanjagen uit naam van Geert Wilders is vergelijkbaar en even slecht. Bin Laden joeg de USA angst aan en vervolgens joeg Bush de halve wereld angst aan. Nu zijn er wereldwijd vrijwel dagelijks aanslagen, wordt mijn email gecontroleerd, worden mijn telefoongegevens opgeslagen en op Schiphol wordt mijn zonnebrandcrème steeds afgepakt. Onder het mom van veiligheid komen er steeds strengere en effectievere methodes om het volk te controleren en daarmee verkwanselen we onze vrijheid.
De eerste officiële martelaar sinds onze jaartelling was Stefanus. Hij bedelde, daarvan kocht hij voedsel en verdeelde het onder de armen. Op een dag bekritiseerde hij de hogepriesters en de oudsten van zijn stad (zeg maar het college van B&W en de gemeenteraad van toen). Stefanus ging staan voor gerechtigheid en stelde geweld en onrecht aan de kaak. Bang geworden brachten ze hem tot zwijgen door steniging.
Soms voelen dingen kwetsend, maar dat is geen maatstaf voor onrecht. Gerechtigheid is tijdloos en betekent dat iedereen er mag zijn zoals hij is, met alles wat hij met zich meedraagt, zonder verantwoording te hoeven afleggen aan wie ook. Ongerechtigheid is dus als iemand er niet mag zijn of maar half mag zijn.
In ieder mens zit iets goeds, dat is een bron van gerechtigheid. Strijden voor gerechtigheid betekent dat je ervoor staat dat iedereen er mag zijn, waar hij of zij ook vandaan komt, wie hij of zij ook is. Die strijd is authentiek als je er niets voor terug hoeft te hebben, dus ook geen applaus of schouderklopje. Als je gaandeweg gedood wordt, ben je martelaar. Martelaren gebruiken nooit geweld, dat diskwalificeert. Van de slachtoffers in Parijs herdenken we omgekomen burgers met verdriet, de geëxecuteerde politieagenten met eerbied en de vermoorde cartoonisten als martelaar.
Laten we voorkomen dat we in de strijd voor datgene wat wij het goede noemen, worden zoals het beest dat we willen bestrijden.